BORNEO – OP ZOEK NAAR DE NEVELPANTER

Tonight hardcore!

Met deze legendarische woorden van onze lokale gids trokken we het regenwoud van Borneo in.

Onze missie: op zoek naar de Borneose Nevelpanter!

 

 

Eind augustus, ‘droogseizoen’ in Borneo. Na een vlotte verbinding landden we in Sandakan en maakten we vervolgens een korte transfer naar Sepilok. Een gekende stek bij natuurliefhebbers en een aangename plaats om onze trip te startten. Een mooie canopywalk (wandelbrug door de kruin van het regenwoud) en wandeling op de trails (smalle wandelpaadjes in het woud) ’s ochtends en ‘s avonds leverden alvast de eerste leuke waarnemingen op. Wallace’s Hawk-eagle op nest, Prevost’s en Giant Squirrel en een van kortbij overvliegende Red Giant Flying-squirrel. De eerste Philippine Slow Loris samen met Rufous-collared Kingfisher, Long-tailed parakeets, Cinnamon-headed Green-pigeon, Bushy-crested en Black Hornbills, Paradise Tree-snake, Gray-tailed Racer (slang) en Black-crowned Pitta. Ook zagen we hier onze eerste Orang-oetangs. De Orang-oetangs in dit gebied zijn wellicht dieren die afkomstig zijn van een opvangproject ten gevolge van houtkap in de regio. Het was nog even wachten dus op onze eerste 100% wilde exemplaren.

 

Na een geslaagde avond en ochtend in Sepilok trokken we naar de plek waar het moest gebeuren. Een goed onderhouden nederzetting van parkwachters in the middle of nowhere met basic tot standaard, maar heel verzorgde accommodatie zou de komende 5 nachten onze uitvalsbasis worden. We werden uitstekend ontvangen door onze no-nonsense teamleader en zijn schare enthousiaste drivers en spotters. Na onze check-in en eerste verrukkelijke oosterse maaltijd werden we gebrieft over het plan voor de volgende dagen en nachten. Onze dagen werden divers ingedeeld met een grote flexibiliteit en een mooi aanbod aan parallelle activiteiten. Zo kon elke deelnemer voor zichzelf uitmaken of de focus alleen op zoogdieren moest liggen, of liever op een mix van vogels en zoogdieren of meer op algemene natuurbeleving. Heel fijn dat al die individuele voorkeuren mogelijk bleken.

’s Ochtens kon je kiezen voor een rondrit met grote zoogdieren als doel. Zo werden verschillende families Bornean Pygmy Elephants, Red Langurs en Yellow-throated Marten waargenomen naast een reeks van kleinere zoogdieren en opvallende, grote vogelsoorten. Daarnaast werden ’s morgens ook wandelexcursies georganiseerd gericht op vogels. Een mooie verzameling pitta’s liet zich uitmuntend bekijken met Blue-banded Pitta, Blue-headed Pitta, Bornean Banded Pitta, Hooded Pitta en Black-crowned Pitta. Andere leuke waarnemingen waren de endemische Storm’s stork en een koppeltje White-fronted Falconet in de omgeving van onze accommodatie, alle mogelijke hornbills inclusief de zeldzame White-crowned Hornbill en spectaculaire Helmeted hornbills, Red-bearded Bee-eaters, Great Slaty woodpecker, veel broadbills met onder andere Dusky- en Green broadbill, Banded- en Rufous-collared kingfisher, talrijke babblers met de zeldzame Abbot’s babbler, enz. Extra zoogdieren tijdens de dagtochten waren Bearded Pigs, North Bornean Gibbon en Bornean Pygmy Squirrel. Tijdens het heetste moment van de dag werd een algemene siësta gehouden om in de late namiddag er opnieuw tegenaan te gaan. Ook hier konden deelnemers kiezen tussen een wandeling of een rondrit. Beide middagopties werden telkens afgesloten met een spontane korte spottocht. Dit is een excursie met behulp van sterke lampen om het anders verborgen nachtleven kort in de schijnwerpers te zetten. Op deze manier werden onze kansen voor ons hoofddoel, de Borneose Nevelpanter, geoptimaliseerd en maximaal benut.

 

Na de avondmaaltijden stond een nachtprogramma ingepland. De basisspottochten duurden ongeveer 3 uur, tot iets voor middernacht. Wie wenste, kon nog enkele uren doorgaan met spotten. Deze nachtelijke spottochten leverden telkens een schat aan waarnemingen op. En dat is helemaal de verdienste van het lokale team. Zonder enige twijfel vormen ze een onmisbare factor in dit immense en uitgestrekte gebied. Door de aangepaste rijstijl, safari-jeeps en spotters die alles nauwlettend in de schijnwerper zetten, kregen onze deelnemers optimaal de kans om alles zo mooi en zo lang mogelijk waar te nemen en eventueel te fotograferen, zonder met andere zaken bezig te moeten zijn. Verder speelde de ervaring van de spotters een belangrijke rol in de strategie van de waarnemingen en het gedrag van de dieren. De groep van 7 deelnemers en gids werd verdeeld over 2 safari-jeeps. De kansen op een waarneming van een Nevelpanter werden hierdoor groter, maar het risico dat 1 van de 2 groepen met lege handen naar huis ging, werd ook groter …

Voor het comfort en gemak van de meeste waarnemingen bleek de opsplitsing in 2 kleinere groepen toch de beste keuze. In totaal werden door de 2 jeeps samen zo 8 noemenswaardige spottochten georganiseerd. Tijdens deze nachtelijke tochten konden we genieten van tal van prachtige waarnemingen van enkele 10-tallen zoogdierensoorten. Vaste waarden op de spottochten waren Bornean Striped Palm Civet, Malay Civet, Binturong, Leopard Cat (15+), Greater Mouse-deer, Red Giant Flying Squirrel en Thomas’s Flying Squirrel. Geregeld kregen we de bijzondere Bornean Colugo in beeld, Bornean Pygmy Elephant, Philippine Slow Loris, Sambar Deer en Island Palm Civet. Extra leuke zoogdierensoorten tijdens ons verblijf waren Moonrat, Long-tailed Porcupine, Western Tarsier, Large Flying Fox, Bornean Yellow Muntjac, Diadem Roundleaf Bat en waarschijnlijke Small-clawed Otter.

 

De hoogtepunten tijdens dit deel van de trip waren erg uiteenlopend. Een Reticulated Pithon van enkele meters op de weg en een koppel Bornean Ground-Cuckoos in het moeras zullen ons ongetwijfeld voor altijd bijblijven. Net zoals onze eerste wilde Orang-oetangs. Een moeder met jong vlak boven de weg en wat later het dominante mannetje dat voor ons speciaal een showtje opvoerde. Bij de zoogdieren was dé grote verrassing van de reis echter een fenomenale BORNEAN SUN BEAR die door iedereen minutenlang prachtig kon worden waargenomen van extreem korte afstand. Sterker zelfs: in totaal maakten we tijdens ons 6-daagse verblijf 4 waarnemingen van 2 verschillende beren. Ongeziene topkwaliteit. Maar hoe is het met het hoofddoel van deze unieke groepsreis uiteindelijk afgelopen?

De derde nacht van onze expeditie besloot groep 1 zuidwaarts te rijden. Een gezellige sfeer in de jeep. We geloofden er in. Maar het was die avond rustig, héél rustig. Bocht na bocht kamden onze spotlampen de baan af. Niks… Tot op de terugtocht onverwacht 2 frontaal geplaatste ogen oplichtten in de wegberm. Ze verdwenen onmiddellijk in de vegetatie, gevolgd door een lange kattenstaart. “CLOUDED LEOPARD (nevelpanter). Get out of the car now and get your camera,” sprak onze lokale spotter ijzig kalm. We sprongen uit de auto, hoewel nog niet iedereen van de groep het dier had gezien of zelfs goed begreep wat er gebeurde. Nergens ogen die verschenen, nergens geritsel. De kat was niet meer te bespeuren. “This must be the worst observation of Clouded Leopard ever…”, mompelde de gids nog.

Nerveus stelden we ons strategisch op langs de weg waar we diep in het bos konden kijken. Zou de kat zich nog laten zien? Minuten leken wel uren. En plots, na 10 minuten geduld: BINGO! De Nevelpanter kwam op 15 meter van onze groep uit de vegetatie mooi in het open voorbij gewandeld. Ze hield halt en bleef even staan kijken met een priemende blik naar onze groep. Al snel verloor ze haar interesse in ons, stapte geruisloos verder weg en verdween in de nachtelijke jungle. Het doel van de reis was gelukt voor groep 1.

 

Helaas sloot groep 2 de laatste spottocht in dit gebied af zonder Borneose Nevelpanter. Gelukkig konden de deelnemers die geen waarneming van de Nevelpanter deden, dit goed kaderen en toch met een enorm succesvol gevoel naar het volgende gebied reizen. Dit is immers één van onze meest uitdagende doelstellingen ooit geweest op een natuurreis en in compleet onvoorspelbare wilde natuur. Misschien was het wel deze positieve ingesteldheid die heeft gezorgd voor een onverwachte apotheose…

Tijdens de rit uit het park, op weg naar de volgende bestemming, reed groep 2 voorop. Plots hielden ze halt bij een groep heftig alarmerende North Borneo Gibbons. We observeerden vol bewondering een indrukwekkend auditief en visueel schouwspel. Terug in de auto gebeurde het onwaarschijnlijke. Vlak voor de eerste auto stak een uit de kluiten gewassen mannetje BORNEAN CLOUDED LEOPARD de baan over en kon door iedereen kort maar krachtig worden waargenomen op klaarlichte dag! Tijdens een snelle achtervolging te voet kon nog één gelukkige deze mysterieuze kattensoort op een drafje in de jungle zien verdwijnen. Simpelweg W-O-W!!! Woorden schieten tekort om dit gevoel te omschrijven en met extreem gelukkige gezichten werd vol ongeloof definitief afscheid genomen van deze wel erg bijzondere plaats.

Onze volgende locatie was de gekende Kinabatang-rivier. Dit is de plek bij uitstek voor Proboscis Monkey, de zogenaamde NEUSAPEN. Tijdens de eerste boottocht werden al snel enkele families gevonden samen met Silvered Langur, Pig-tailed en Long-tailed Macaque. De spottochten ’s nachts zorgden voor Barred Eagle-owsl, Large Frogmouth, Buffy Fish Owls en als uitschieter Oriental Bay Owl, naast talrijke mastodonten van Salt-water Crocodile. De meest spectaculaire verrassing van dit deel van de reis was ongetwijfeld BANDED CIVET! Een topsoort en verdiende beloning voor de doorzetters van de anders vrij magere spottochten in dit gebied. De ochtendexcursies waren vooral op vogels gericht en produceerden Storm’s Stork, Bornean Bristlehead, Black-and-red Broadbills, Grey-headed Fish-eagle, Lesser Adjudant en veel soorten ijsvogels die zich uitzonderlijk goed lieten bekijken. Onder andere de gigantische Stork-billed Kingfisher en de minuscule Oriental Dwarf Kingfisher als grootste en kleinste waargenomen vogels. Tijdens de tweede namiddag reden we naar Gomatong Caves om er op zoek te gaan naar de verschillende soorten swiftlets en om het natuurfenomeen van miljoenen uitvliegende vleermuizen te observeren. Meer dan een half uur lang stroomde een wolk van Wrinkle-lipped Bats uit het bos over onze hoofden heen. Bat Hawks, Peregrine Falcons en hawk-eagles joegen al dan niet met succes op de vleermuizen. Indrukwekkende natuurbeleving ten top!

 

De voorlaatste stop van de reis was Danum Valley. Van zoogdieren was dit gebied een samenvatting van wat we eerder al hadden kunnen observeren zoals Leopard Cat, Malayan Civet, Bearded Pig, Prevost’s Squirrel, Diadem Roundleaf Bat en een niet te overtreffen Western Tarsier. Van vogels zijn het meest vermeldenswaard Bornean Wren-babbler, Striped Wren-babbler, Red-Naped en Scarlet-rumped Trogon, Crested Jay, Short-toed coucal, Bornean Bristlehead, Banded broadbill, Rufous piculet, enkele vluchtige Great Argus, Crested Fireback, … Een nachtelijke wandeling leverde ons daarnaast prachtige waarnemingen van 9 soorten kikkers, waarvan de meest spectaculaire File-eared Tree-frog en Wragler’s Pit-Viper en een imposante tarantula.

 

 

 

BEKIJK ALLE VERHALEN